Skip to main content

Heb jij al een sensibiliteitslezer?

23 januari 2024

Er kwam een golf van kritiek nadat het werk van Roald Dahl op aanwijzing van sensibiliteitslezers gekortwiekt zou zijn door de uitgeverij. Later bleek het aantal aanpassingen beperkt, maar de toon was gezet. Jammer, want het inzetten van sensibiliteitslezers is even gebruikelijk als waardevol. 

Alle auteurs zijn stronteigenwijs. Geloof in je eigen visie is natuurlijk ook een cruciale eigenschap als schrijver van een non-fictieboek aangezien je bereid moet zijn om op de zeepkist te klimmen en de lezer te vertellen hoe het zit. Een beetje nuance is leuk, maar te veel nuance kan een verhaal verwarren. Zo zit het en niet anders, dat is het mantra van de auteur als hij ’s ochtends in de spiegel kijkt, zijn nagels manicuurt en aan het typen slaat. 

Maar als het manuscript af is, dan breekt vroeg of laat het moment aan dat het boek wordt gelezen. Dat is een fase die door veel auteurs over het hoofd wordt gezien en daarom zijn er uitgeverijen en redacteuren uitgevonden. Redacteuren zijn eigenlijk betaalde lezers. Ze proberen zich in te leven in de lezer en kijken bijvoorbeeld kritisch of het betoog van de lezer goed is onderbouwd en leuk om te lezen. In een latere fase wordt een manuscript nog een keer taalkundig gecorrigeerd door een aparte corrector en in de laatste fase (als het boek al is opgemaakt) door een professionele meelezer. Zo is je boek bij een goede uitgeverij al drie keer gelezen. 

Als je het over je hart kunt verkrijgen, dan is het aan te raden om je manuscript al voordat het bij de uitgeverij belandt te laten lezen door ‘meelezers’. Vraag nooit je partner en je beste vriend, maar je ex en een humeurige buurman. Je hebt niets aan complimenten, wat je nu nodig hebt is pijnlijk commentaar over denkfouten, taalfouten, ontbrekende bronnen en feiten. En ja, ook commentaar op achterhaalde denkbeelden die je misschien niet met verkeerde bedoelingen hebt verwoord, maar die beledigend kunnen zijn voor je lezers. 

Ik raad auteurs altijd aan om drie meelezers te kiezen en ze verschillende taken te geven. Als je dat niet doet, dan krijg je mogelijk meer advies dan je lief is. Bovendien bespaar je je meelezers veel tijd. Schakel bijvoorbeeld iemand in die thuis is op jouw vakgebied en vraag hem om te letten op de helderheid van het betoog en op de feiten. Schakel een ervaren lezer in om te letten op de aantrekkelijkheid van je taal. De derde persoon zou de gemiddelde, ondeskundige lezer kunnen zijn die je gewoon vraagt wat hij van het boek vindt. 

Wil je je niets aantrekken van het commentaar van je drie onbezoldigde meelezers en drie professionele meelezers van de uitgeverij? Geen probleem! Je hebt toch maar mooi zes lezers gehad. 

Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Waarom schrijf je geen boek? 

Ben je bezig met het schrijven van een non-fictieboek en wil je weten wat er allemaal komt kijken bij het publiceren van je eigen boek? Meld je dan aan voor de masterclass Het geheim van een succesvol non-fictieboek

Heb je een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn. Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in.