Mag je andermans model gebruiken?
Als managementauteur bouw je verder op het werk van anderen. Je mag hun ideeën wel beschrijven, maar mag je ook de diagrammen van hun theoretische modellen in je eigen boek publiceren?
Als je een boek schrijft over bijvoorbeeld samenwerking of onderhandelen, dan ontkom je er niet aan om ideeën van andere mensen te beschrijven. Zoals iedereen heb je veel geleerd van anderen en met jouw ideeën bouw je verder op hun werk. Je wilt dat je lezers dat werk ook begrijpen, dus overweeg je om diagrammen van hun modellen te gebruiken omdat die zo goed uitleggen hoe hun theorieën werken. Mag dat?
Een jurist zegt waarschijnlijk dat het in principe niet mag. Je gebruikt auteursrechtelijk beschermd werk van anderen dat je niet zonder toestemming mag gebruiken. Als uitgever en ervaringsdeskundige vind ik dat het wel mag, mits je je aan de volgende twee spelregels houdt.
Bronvermelding
De eerste spelregel is dat je altijd aan bronvermelding doet. Leg uit wie de theorie of het afgeleide diagram heeft bedacht. Beschrijf eventueel in welk boek van de bedenker je het hebt gelezen. Hoe onbekender de ideeën en de bron zijn, des te uitgebreider zou je toelichting moeten zijn.
Toestemming
De tweede spelregel is dat je een diagram niet publiceert zonder toestemming. Het is niet netjes om de originele afbeelding van het Business Model Canvas van Alexander Osterwalder en Yves Pigneur, getekend door de illustratoren van JAM Visual Thinking in Amsterdam, ongevraagd te gebruiken. Er zijn echter een paar uitzonderingen. Toestemming is in mijn ogen niet nodig als een diagram heel vaak is gepubliceerd. Ik raad niemand aan om contact op te nemen met de erfgenamen van Abraham Maslow om hen toestemming te vragen om de afbeelding van zijn piramide te mogen gebruiken. Toestemming is in mijn ogen ook niet nodig als je aan bronvermelding doet en het diagram in een eigen stijl laat ontwerpen door een vormgever.
Als je twijfelt, raad ik je aan om contact op te nemen met een auteursrechtenadvocaat. Of je kunt jezelf afvragen hoe jij zou reageren als een auteur het diagram van jouw theoretische model zou gebruiken. Voelt dat als een compliment, of als diefstal?
Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Waarom schrijf je geen boek?
Ben je bezig met het schrijven van een non-fictieboek en wil je weten wat er allemaal komt kijken bij het publiceren van je eigen boek? Meld je dan aan voor de masterclass Het geheim van een succesvol non-fictieboek.
Heb je een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn. Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in.
