De buitenspelregel van de literatuur
Pas op als je niet begrijpelijk schrijft, voor je het weet sta je buitenspel. Als er meer dan drie lezers kunnen zijn die je niet begrijpen, dan mag je de zin niet opschrijven.
Waarom zou je een boek schrijven? Volgens mij zijn er maar twee goede redenen voor. De eerste reden is omdat je het leuk vindt. Dat vind ik een prima argument en een slimme keuze: je kunt schrijven wat je wilt, want je hoeft je toch niets aan te trekken van wat lezers ervan vinden. De tweede reden is omdat je wilt dat lezers je boodschap begrijpen. Dat vind ik ook een prima argument, maar je maakt je leven als schrijver er wel een stuk moeilijker mee. Je moet plotseling rekening gaan houden met wat lezers ervan vinden, lezers die je niet eens kent.
Bijna alle auteurs van managementboeken zeggen een boek te schrijven om de tweede reden: ze willen anderen overtuigen van hun boodschap. Ze hebben praktische tips of hemelbestormende visies die ze graag kwijt willen. Jammer genoeg nemen ze lang niet altijd de moeite om zich in te leven in hun lezers. Als je manuscripten leest, lijkt het wel alsof veel auteurs het voor zichzelf hebben geschreven. Het bevat veel jargon, omdat ze zelf gepokt en gemazeld zijn in dat jargon. Het is academisch geschreven, omdat ze academisch geschoold zijn. Het bevat grote gedachtesprongen, omdat ze die gedachtesprongen zelf begrijpen. De nieuwsgierige lezer die handenwrijvend aan je boek begon, gooit het nu teleurgesteld in de open haard omdat hij je niet kan volgen.
De buitenspelregel
Ik introduceer hierbij de buitenspelregel van de literatuur: als er meer dan drie lezers kunnen zijn die je niet begrijpen, dan mag je de zin niet opschrijven. Doe je dat toch, dan ben je als schrijver in overtreding en mag de lezer je boek wegleggen. Net als in het voetbal is het niet makkelijk om niet buitenspel te staan. Begrijpelijk schrijven kost veel tijd en energie. Andere woorden bedenken, zinsvolgordes aanpassen: voor je het weet zit je een uur te sleutelen om één aantrekkelijke alinea op te schrijven. Maar je hebt geen keuze. Als je inderdaad wilt dat je lezers je verhaal begrijpen, dan moet je de moeite nemen om het hen naar de zin te maken. Jouw tekst is alles wat de lezer heeft. Je wordt niet meegeseald met het boek, dus als jij het niet helder en aantrekkelijk hebt uitgelegd, dan snapt de lezer niet wat je bedoelt.
Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Waarom schrijf je geen boek?
Ben je bezig met het schrijven van een non-fictieboek en wil je weten wat er allemaal komt kijken bij het publiceren van je eigen boek? Meld je dan aan voor de masterclass Het geheim van een succesvol non-fictieboek.
Heb je een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn. Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in.
