Skip to main content

Valt er wat te lachen in jouw boek?

23 januari 2024

In non-fictieboeken valt weinig te lachen. Dat is jammer, want humor is een aantrekkelijke manier om je lezer te raken met je verhaal.

De informatie in veel non-fictieboeken wordt geserveerd met de verleiding van een bord aardappelen, groenten en vlees in drie nette hoopjes. Voedzaamheid staat duidelijk voorop in deze boeken, het gaat de auteurs om de calorieën. Jammer, want ik denk dat de overtuigingskracht van een verhaal toeneemt als het verhaal aantrekkelijk is gepresenteerd.

Voor het geval het je niet was opgevallen, in de vorige alinea heb ik het stijlmiddel humor toegepast. Toegegeven, er viel niet veel te lachen, maar hopelijk heb ik met de vergelijking tussen de zakelijke stijl van het gemiddelde boek en de eetcultuur uit de jaren vijftig toch gezorgd voor een bescheiden glimlach op je gezicht. En volgens mij is dat goud waard als je lezers wilt overtuigen, want wat is er menselijker dan emoties. Door emoties te tonen en op te wekken schep je een band met je lezer. Je laat hem zien dat het verhaal is geschreven door een mens van vlees en bloed en voor een mens van vlees en bloed. Ik denk dat die sociale interactie je geloofwaardigheid ten goede komt.

Mentale rustpauze

Humor schept een band, maar het heeft nog een belangrijk voordeel. Volgens wetenschappers maakt het ingewikkelde informatie beter verteerbaar. Uit een studie van de Australische hoogleraren David Cheng en Lu Wang blijk dat humor ervoor zorgt dat mensen niet vlug opgeven als ze geconfronteerd worden met taaie stof. Tijdens een van hun onderzoeken lieten ze een groep studenten een video van Mr. Bean zien voordat ze een moeilijke taak moesten uitvoeren. Deze groep stak twee keer zo veel tijd in de taak als de groep die het filmpje niet had gezien. Humor biedt volgens Cheng en Wang een mentale rustpauze waarna mensen weer energie hebben om verder te gaan.

Dit is dan ook misschien een goed moment om even te stoppen met lezen en naar een filmpje van Mr. Bean te kijken. Het is niet mijn soort humor, maar aangezien deze compilatie 163 miljoen keer is bekeken, hoop ik dat jij er wel om kunt lachen en daarmee energie opdoet om nog even verder te kunnen lezen.

Maar hoe dan?

Humor is maar een van de middelen om emoties mee uit te drukken en op te wekken, maar wel mijn favoriete middel. Een glimlach past bij vrijwel elk genre en onderwerp, in tegenstelling tot bijvoorbeeld verdriet. Het is helaas niet makkelijk om iets te schrijven wat grappig is. Was het maar mogelijk om de lezer ingeblikt gelach te laten horen tijdens het lezen, zoals gebruikelijk is bij series op televisie. Dat is hartstikke nep, maar wel effectief.

Hoe kun je humor verwerken in je manuscript? Ik heb helaas geen kant-en-klare formule voor je, wel denk ik dat helpt om ervoor open te staan. Experimenteer eens met enkele stijlfiguren. Overtreed eens een paar morele grenzen. En bedenk bovenal dat emoties niet zijn voorbehouden aan fictie. Woede, verdriet, humor: het is niet verboden in een non-fictieboek. Filosoof Bas Haring laat het zien in zijn boek Waarom cola duurder is dan melk waarin hij met gevoel voor humor over ingewikkelde economische principes schrijft. Luc Panhuysen bewijst dat het kan in zijn meeslepende historische boeken. Joris Luyendijk toont het aan met zijn antropologische studies over de mores in de Arabische en de financiële wereld.

Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack en auteur van Waarom schrijf je geen boek? 

Ben je bezig met het schrijven van een non-fictieboek en wil je weten wat er allemaal komt kijken bij het publiceren van je eigen boek? Meld je dan aan voor de masterclass Het geheim van een succesvol non-fictieboek

Heb je een voorstel voor een boek? Stuur hem een mail of maak contact via LinkedIn. Wil je zijn blog elke week automatisch ontvangen in je mailbox? Schrijf je hier in.