Ga je twijfelen aan je capaciteiten als schrijver als je een boekwinkel binnenloopt? Nergens voor nodig. Er is altijd plek voor nog een boek. 

Als ik een boekwinkel binnenloop, dan zakt de moed mij altijd in de schoenen. Zo veel boeken, wat heb ik daar in vredesnaam aan toe te voegen als uitgever, alles is toch al geschreven? Ik krijg direct last van het imposter syndroom en ga spontaan twijfelen aan mijn capaciteiten. Al die boeken vormen het schriftelijke bewijs waarmee ik op een dag ontmaskerd wordt en waardoor iedereen zal ontdekken dat ik niets te vertellen heb. Ik ben de enige niet. Auteurs vertellen me dat ze zich, omringd door zo veel boeken, ook afvragen of hun eigen werk overbodig is. Ze lopen naar de kast waar hun boek zou kunnen staan, en ze denken direct aan opgeven. 

Als je dit gevoel herkent, dan heb ik goed nieuws voor je. Het is een begrijpelijk, maar volstrekt irrationeel gevoel.

Het zero-sum effect

De denkfout die je maakt, staat in de psychologie en de economie bekend als het zero-sum effect. Dit effect suggereert dat er in elke situatie een beperkte hoeveelheid waarde is. In een zero-sum spel wint de ene partij alleen als de andere verliest. Dit is wat je al leert op het schoolplein, waar andere kinderen er met jouw knikkers vandoor gaan. Als je later groot bent, gaat het nog steeds hetzelfde. De een wint en de ander verliest, of het nou gaat om een sportwedstrijd of een vacature. En inderdaad, veel situaties zijn een zero-sum spel, maar niet allemaal. Creativiteit is het bijvoorbeeld niet. We gaan er onbewust van uit dat er maar een beperkte hoeveelheid ideeën, originaliteit, of stijl in de literaire wereld is, maar in werkelijkheid is die hoeveelheid onbegrensd. Zelfs als jouw boek lijkt op een ander boek geeft jouw unieke stem, jouw specifieke ervaring en jouw kijk op de wereld het een uniek karakter. 

En ze leefden nog lang en gelukkig

Ga maar na: hoeveel liefdesverhalen zijn er al geschreven? Honderden, duizenden, misschien wel miljoenen. En toch blijven auteurs nieuwe verhalen over de liefde schrijven, en lezers blijven ze lezen. Het ultieme voorbeeld is de Bouquetreeks. Sinds de introductie zijn er meer dan 4.500 delen in deze reeks verschenen, en ze hebben vrijwel allemaal dezelfde verhaallijn. Een man en een vrouw worden verliefd op elkaar, maar ze leven pas lang en gelukkig nadat ze eerst een paar hindernissen hebben overwonnen. 

Eigenlijk zou elke schrijver een paar titels uit de Bouquetreeks moeten lezen en prominent in zijn boekenkast moeten plaatsen, als waarschuwing dat een boek in de eerste plaats aantrekkelijk moet zijn. Het is niet erg dat er al veel boeken zijn verschenen over hetzelfde thema als jouw boek. Schrijf zorgeloos nog een boek over management, geschiedenis of sport, als je het maar een eigen draai geeft en aantrekkelijk schrijft. 

Dit weet ik allemaal als ik een boekwinkel binnenloop, maar blijkbaar helpt het niet tegen dat gevoel dat ik niets meer toe te voegen heb aan de boekenberg. Als ik weer naar buiten loop, dan is die knagende twijfel gelukkig vlug voorbij en neem ik me voor om nog beter mijn best te doen. Zo goed waren die boeken nou ook weer niet. Stomme covers, saaie titels, dat kan ik beter.