Maak je geen illusies: in een non-fictieboek heb je als auteur maar een bijrol. Een aantrekkelijk boek draait om de lezer, de lezer is de held.

Elk klassiek verhaal is gebaseerd op een eenvoudige formule: de held heeft een probleem, hij ontmoet een gids met een plan die hem stimuleert om in actie te komen en na wat vallen en opstaan overwint de held.

In het sprookje Assepoester doet een lieftallig meisje het vuile werk voor haar gemene stiefmoeder en stiefzussen. Een fee schiet haar te hulp waardoor ze de kans krijgt om kennis te maken met de prins die op zoek is naar het meisje van zijn dromen. Elke Hollywoodfilm volgt hetzelfde scenario, neem Titanic: Rose is de heldin die door haar moeder gestimuleerd wordt om te trouwen met de zelfgenoegzame staalmagnaat Cal om zo haar financiële toekomst veilig te stellen. Ze ontmoet de arme maar aantrekkelijke kunstenaar Jack die haar redt van een leeg bestaan als socialite.

De vraag voor de koelkast luidt: welke rol heb jij als auteur van een non-fictieboek: ben jij Assepoester of de fee, Rose of Jack? Het juiste antwoord is volgens mij dat je als auteur de rol van gids hebt die de lezer redt van de ondergang en helpt bij de overwinning; de lezer is de held. Toch gaan auteurs hiermee de mist in.

Alles over de productie van glazen muiltjes

Sommige auteurs nemen hun rol als gids zo serieus, dat de schijnwerpers vooral op hen staan. In het opsommen van alle adviezen zie ik dan dat de held van het verhaal, de lezer, raakt ondergesneeuwd. Plotseling gaat Assepoester vooral over de fee en krijg je een gedetailleerde beschrijving van het ontwerp van de baljurk, de productie van de glazen muiltjes en de berekening achter de toverformule waarmee je pompoenen en muizen kunt omtoveren in koetsen en paarden. Heel leerzaam, maar daar hoort het sprookje niet over te gaan.

Ik snap het wel, als auteur wil je heel graag helpen en alles delen wat je weet, maar ‘alles’ is vaak niet nodig. Volgens mij is het vaak belangrijker om begrip te tonen voor de lezer en hem te overtuigen van het belang om in actie te komen. Natuurlijk, als gids moet je ook een plan hebben, maar je hoeft niet alles voor te kauwen. De fee in het sprookje zorgde voor schoeisel en vervoer, maar ze liet het veroveren van haar prins aan Assepoester over. Ze had haar natuurlijk ook de Roos van Leary kunnen uitleggen, wat van pas had kunnen komen als de communicatie op de dansvloer ongewild zou zijn gestokt, maar hallo, Assepoester was arm, maar niet dom.

De meeste lezers zijn hoogopgeleid, goed geïnformeerd en hebben volgens mij meer voorkennis dan veel deskundigen veronderstellen. Ik denk dat ze zeker zoveel behoefte hebben aan begrip en motivatie als aan praktische kennis. Rose wist echt wel dat haar verloofde haar niet gelukkig zou maken, maar ze had Jack nodig om de knoop door te hakken. Dat is misschien wel je belangrijkste taak als gids: de held een zetje geven.