Bedenk eens een woord

Door je eigen woorden te bedenken voor je boek, scherp je je eigen gedachten aan en snapt je lezer beter wat je bedoelt.

Soms schieten bestaande woorden tekort om precies uit te leggen wat je bedoelt. Stel, je schrijft een boek over leiderschap en je wilt uitleggen dat veel managers te schijterig zijn om moeilijke beslissingen te nemen. Dan kun je natuurlijk schrijven dat je ze schijterig vindt, maar ja, dat klinkt zo, schijterig. Je pakt de Dikke Van Dale erbij, en het Groot Synoniemenwoordenboek, maar je kunt de ideale omschrijving niet vinden. Dan is er nog een oplossing: bedenk gewoon je eigen woord. Knopenlopers, achterbankbukkers, simpelkijkers, lafpakken?

Het bedenken van zo’n woord is niet alleen leuk voor de lezer, die nu hopelijk beter begrijpt wat jij bedoelt, maar het is ook een goede oefening voor jezelf. Je dwingt jezelf om na te denken over wat je precies bedoelt. Schijterig, bang, terughoudend, ongeïnteresseerd: wat wil je eigenlijk zeggen over managers?

Belastinghalers

Auteur Klaas Mulder bedacht voor zijn nieuwe boek Foutje moet kunnen, dat deze week bij onze uitgeverij verschijnt, allerlei nieuwe woorden. Ze zijn niet alleen informatief: er zit veel emotie in zijn boek, en de woorden drukken goed uit wat zijn gevoel is bij zijn kritische visie op de rol van de overheid. Zo schrijft hij over de trias belastica (de drie partijen die rond de schatkist dansen), kwasitatieve uitspraken (die een beetje onderbouwd zijn) en belastinghalers (professionals die het geld van de belastingbetaler uitgeven).

Mulder bedacht ook verschillende begrippen en afkortingen. Zo zet hij vraagtekens bij VOSMA (voor ons soort mensen acceptabel: keuzes van publieke beslissers die voor henzelf acceptabel zijn) en NULAB (Niet Uit te Leggen Aan Burgers: oplossingen die fataal zijn voor het vertrouwen in de politiek).

Geldgummer

Journalist en kunstenaar Frank Scheers heeft het bedenken van woorden zelfs tot een kunst verheven: hij doet aan Wordpaintisme. Hij noemt dit een nieuwe abstracte kunstvorm, waarbij niet de verf het schilderij abstract maakt, maar de woordkeuze. Scheers wil de kijkers laten nadenken over nieuwe woorden en zinnen en hen een eigen invulling laten bedenken, zoals kunst in feite werkt. Frank heeft de afgelopen jaren naar eigen zeggen meer dan duizend woorden bedacht, zoals darmetiquetteservetje, geldgummer, plintheffer, tafeltoerist en talloze anderen.

Ik ga het in elk geval wat vaker proberen, mijn eigen woorden bedenken. En ik ben benieuwd naar jullie persoonlijke woorden.