Het is de angst van elke schrijver: een negatieve recensie. Een publieke berisping van je boek waar je maar beter op voorbereid kunt zijn.

Zo nu en dan krijg ik een auteur aan de lijn die zojuist een negatieve recensie over zijn boek heeft gelezen. Een vreemdeling heeft in de wieg van zijn pasgeboren baby gekeken en besloten dat het maar een lelijk ding is. En daar bleef het niet bij, de onverlaat had zelfs de brutaliteit om die mening te delen met de halve wereld. Zo’n auteur houdt zich groot, maar aan de bevende stem kan ik horen dat het nieuws hard is binnengekomen. Is dat nou niet oneerlijk, vraagt de auteur: ‘Het artikel bestaat voor driekwart uit een herhaling van wat ik heb geschreven, en vervolgens nagelt de recensent me aan het kruis omdat ik niet ben ingegaan op de politieke consequenties. Dat is toch belachelijk? Daar gaat mijn boek helemaal niet over!’ 

Zo’n roep om begrip moet je ruimhartig beantwoorden. De auteur verdient een knuffel, een schouder om op te huilen en op zijn minst instemmend gemompel. Toon in geen geval begrip voor de recensent omdat het risico bestaat dat de schrijver in een post-scribale depressie belandt. Plotseling gaat hij zelf twijfelen aan de aantrekkelijkheid van zijn pasgeboren boekje en de charmes van het auteurschap. Nee, het beste is om volledig achter hem te staan en desnoods ronduit te liegen: ‘Belachelijk, dat slaat helemaal nergens op. Die recensent gaat met jouw ideeën aan de haal, en om dat goed te praten bedenkt hij een volkomen uit de lucht gegrepen bezwaar.’

Enkele weken of maanden later wordt de kritiek vanzelf bespreekbaar, is mijn ervaring. De auteur heeft dan bewust of onbewust zelf argumenten bedacht die de kritiek bevestigen. Misschien had ik toch meer aandacht kunnen besteden aan de politieke consequenties, zegt de auteur zelf, wat een opening biedt om de kritiek wat uitgebreider te bespreken en bijvoorbeeld na te gaan of de politieke consequenties in een volgend boek aan bod kunnen komen.

Dus krijg je als auteur een negatieve recensie? Ga er met gestrekt been tegenin. Meld iedereen om je heen dat de kritiek nergens op slaat. Geen probleem. Maar laat je er publiekelijk niet over uit. In de eerste plaats omdat je misschien dingen zegt waar je later spijt van krijgt en in de tweede plaats omdat je overkomt als een sukkel die niet tegen kritiek kan. Kun je het niet laten en wil je de lezers van de recensie duidelijk maken dat je boek wel de moeite waard is? Overweeg dan eens om de recensent domweg gelijk te geven. Schrijf dat je het een geweldig idee vindt om aandacht te besteden aan de politieke consequenties, dat had je helemaal niet bedacht! Mensen houden van verliezers die niet bang zijn om hun falen toe te geven en bereid zijn ervan te leren. In de literatuur is de antiheld vaak populairder dan de held omdat de lezer zich ermee kan vereenzelvigen; niemand is perfect.