Wie wordt de gelukkige die het eerste exemplaar van je nieuwe boek in ontvangst mag nemen tijdens de boekpresentatie? Degene die het verdient, degene bij wie je een wit voetje wilt halen? Het maakt niet uit, en dit is waarom.

Zodra wij de eerste gedrukte exemplaren van een nieuwe titel ontvangen op de uitgeverij pakken wij het eerste exemplaar uit de eerste doos en zetten plechtig een stempel op de eerste pagina: 1e exemplaar. Dat boek sturen we vervolgens naar de auteur. Meestal staat er al vlug een foto op sociale media waarop de auteur, zichtbaar geroerd, zijn boek aan de wereld toont. Het boek is echt en de emoties zijn echt. Maar die stempel is natuurlijk hartstikke nep, want het is helemaal niet het eerste exemplaar.

Symbolisch

Het eerste exemplaar is waarschijnlijk in de drukkerij van de tafel gevallen of bij ons in een boekenkast beland. Het boek dat de auteur ontvangt, is gewoon een van de eerste exemplaren uit de eerste zending boeken. Maakt dat wat uit? Natuurlijk niet, elk exemplaar van een eerste druk is identiek, het gaat vooral om de symbolische betekenis van het overhandigen van het eerste exemplaar aan de auteur. En hetzelde geldt voor het eerste exemplaar dat je als auteur tijdens de boekpresentatie overhandigt aan je mentor of je moeder. 

Een brok in je keel

Het eerste exemplaar dat je cadeau gaat geven is misschien wel het zesentwintigste exemplaar dat van de drukpers is gerold. Het maakt niet uit, maar wat wel belangrijk is, is de plechtige overhandiging van dat boek aan iemand die je dierbaar is. Je staat op een podium en in de zaal luisteren tientallen mensen naar je speech. Aan het eind van die speech kijk je iedereen aan en zeg je plechtig aan wie je het eerste exemplaar overhandigt. De gelukkige krijgt een brok in zijn keel, en omdat je niet hebt bezuinigd op complimenten is iedereen in de zaal ontroerd. Maar ja, aan wie geef je dit eerste exemplaar? Wie was de inspiratiebron voor het boek? Aan wie heb je je carrière als deskundige te danken? Wie heeft er hard meegewerkt aan het boek? Wie riep als eerste dat het je nooit zou lukken? Wie wil je inspireren om zelf ook een boek te schrijven?

Allemaal blij

Het antwoord is eenvoudiger dan je denkt: het maakt niet uit. Dat is te danken aan het BIRG-effect: een acroniem dat staat voor ‘basking in reflected glory’, ofwel zonnebaden in andermans glorie. Dit psychologische effect verklaart dat mensen zich identificeren met succesvolle mensen of groepen en daarbij dezelfde gevoelens van trots en waardering ervaren. Als een voetbalelftal wordt gehuldigd omdat het de competitie heeft gewonnen, hebben alle fans op het plein het gevoel dat ze hebben gewonnen.

Dus je mag het eerste exemplaar geven aan wie je wilt: je vader, moeder, broer, zus, kleinzoon, kleindochter, partner, collega, leidinggevende, mentor, baas, klant, wethouder, burgemeester, staatssecretaris of minister. Wie je ook kiest, je hebt altijd prijs, want niet alleen degene die het eerste exemplaar ontvangt is blij, iedereen in de zaal is blij. Zeker als ze allemaal een stempel krijgen in hun boek, want wij kijken niet op een stempel meer of minder.