Als je veel mensen wilt aanspreken met je blog, dan kun je je maar beter houden aan de geschreven en ongeschreven regels van de Nederlandse taal. Heel braaf, heel effectief.

‘Braaf’ is een compliment waar je alleen kinderen nog blij mee maakt. Wij moderne volwassenen willen niet als braaf worden versleten, want wij laten ons door niemand de les lezen. Wij bepalen zelf wel of we ons bordje leeg eten, richting aangeven in de auto en klimaatwetenschappers geloven. Je aan de spelregels houden is een teken van zwakte geworden. Het bloeiende individualisme zorgt er ook voor dat veel schrijvers van berichten, e-mails, blogs en zelfs boeken zich niet meer aan taalconventies houden. De vrijheid om alles te kunnen delen in je eigen schrijfstijl is natuurlijk geweldig en volkomen ongevaarlijk, maar het nadeel is dat je met zo’n persoonlijke stijl minder mensen aanspreekt.

De weerstand tegen taalregels komt misschien voort uit de verdenking dat taalregels door een staatscommissie van bejaarde neerlandici worden bedacht. Maar taalregels beschrijven helemaal geen wetten, maar slechts kenmerken van de taal die veel mensen aantrekkelijk vinden. Het is net als met gerechten en bereidingswijzen: die beschrijven slechts wat veel mensen lekker vinden. Een snackbar verkoopt geen friet en kroketten omdat de eigenaar van friet en kroketten houdt, maar omdat miljoenen mensen ervan houden.

Wil jij een populaire blogger worden? Houd je dan braaf aan de volgende drie grondregels.

Schrijven is moeilijk

Een redacteur van de Volkskrant kreeg eens op z’n donder van zijn eindredacteur omdat zijn ‘soep te veel ballen bevatte’. Ik had het niet mooier kunnen verwoorden: de kunst is om niet meer woorden te gebruiken dan je nodig hebt, en natuurlijk ook niet minder woorden dan je nodig hebt. Als het even kan gebruik je precies genoeg woorden. Deze, en andere wetmatigheden vereisen dat je soms meer tijd kwijt bent met schrappen dan met schrijven.

Aantrekkelijk schrijven begint met de acceptatie dat het gewoon veel gedoe is. Je moet jongleren met tienduizenden woorden en rekening houden met honderden grammatica- en spellingsregels. Schrijven voelt daarom soms alsof je een IKEA-kast van duizenden onderdelen in elkaar aan het zetten bent en daarvoor een gebruiksaanwijzing van 320 pagina’s moet volgen. Sterker nog, de gebruiksaanwijzing zit er helemaal niet bij.

Schrijftaal is geen spreektaal

De verschillen tussen schrijftaal en spreektaal zijn klein, maar belangrijk. Als je spreekt gebruik je vrijwel dezelfde woorden, maar je bent bijvoorbeeld nonachalanter in het ordenen van woorden en zinnen. De vorige twee zinnen zouden in spreektaal heel anders klinken:

Schrijftaal en spreektaal, de verschillen daartussen zijn minimaal, maar natuurlijk wel belangrijk. En, en als je iets zegt gebruik je natuurlijk gewoon precies dezelfde woorden dan dat als je iets schrijft, maar ik bedoel, dan ben je veel nonchalanter, toch. Woorden en zinnen plak je echt veel nonchalanter aan elkaar.

Mensen kunnen sneller lezen dan luisteren, maar dan moeten de woorden die ze lezen wel herkenbaar zijn en op een herkenbare manier zijn geordend. Zo is het in de Nederlandse taal gebruikelijk om een zin te beginnen met het onderwerp, daarna de persoonsvorm en dan de rest van de zin. Geerhard schrijft een blog. Elke ongebruikelijke volgorde en elk vreemd woord vormt een opstaande stoeptegel waar de lezer over struikelt.

Vorm is belangrijker dan inhoud

Ten slotte: schrijven is een vorm van zendingsdrang waarbij het niet alleen gaat om het verspreiden van de blijde boodschap, maar ook om het plezier dat je beleeft aan het puzzelen met taal: piekeren over de juiste metafoor, sleutelen aan een slim argument, schuiven met een onwillig woord. Terwijl jij aan het scrabbelen bent met woorden en zinnen doe je de lezer een groot plezier: je zorgt ervoor dat hij je tekst straks moeiteloos leest. De populairste blogs vallen dan ook niet zozeer op omdat ze geniaal advies bevatten maar omdat ze aantrekkelijk geschreven zijn.