Skip to main content

Tag: bolte

Zou jij je eigen boek uitgeven?

Stel, je krijgt vandaag vijfentwintigduizend euro om een managementboek uit te geven. Maar er is een catch: het boek moet gegarandeerd een succes worden. Zou je dan je eigen boek uitgeven?

Vanaf november geef ik een nieuwe reeks masterclasses over het publiceren van je eigen managementboek. Eigenlijk is het raar dat ik dat doe als uitgever van managementboeken. De uitgever van een platenmaatschappij geeft toch ook geen muziekles? Dat klopt, maar ik denk dat hij misschien wat meer aanbod van goede muziek heeft.

Helaas zit er niet altijd muziek in de boekvoorstellen en manuscripten die wij ontvangen. Sommige voorstellen zijn schaamteloze kopieën van boeken die eerder zijn verschenen. Andere zijn zo vaag dat je geen idee hebt waar het boek over gaat. De teksten die trots worden aangeprezen, zijn niet zelden slecht gestructureerd en saai geschreven.

Ben ik cynisch? Helaas, de werkelijkheid is nog pijnlijker. Sommige begeleidende mails barsten van de taalfouten, over de manuscripten nog maar niet gesproken. En de auteurs beloven trots dat ze hun boek straks actief gaan aanprijzen, maar als ik hun naam online intik, blijken ze nog nooit een blog te hebben gepubliceerd.

Ruwe diamanten

Er is veel mis met veel boekvoorstellen, maar sommige zijn niettemin ruwe diamanten. Dan zit er bijvoorbeeld een hoofdstuk verstopt in een manuscript waarin een volstrekt origineel concept wordt geïntroduceerd. Andere auteurs hebben een saai rapport in plaats van een boek geschreven, terwijl ze duidelijk aantrekkelijk kunnen schrijven. En weer andere auteurs hebben een prima manuscript in handen, maar hebben geen idee hoe ze het onder de aandacht van het grote publiek kunnen brengen.

Juist omdat zo veel voorstellen en auteurs wel potentie hebben, maar niet weten hoe ze deze kunnen benutten, is het zo leuk om masterclasses te geven waarin ik auteurs kan leren hoe ze een goed managementboek kunnen publiceren.

U hebt één minuut

Tijdens masterclasses geef ik deelnemers soms drie verschillende boekvoorstellen. Echte boekvoorstellen, die ik recent heb ontvangen. De deelnemers krijgen daarbij vijfentwintigduizend euro aan Monopolygeld om in het gekozen managementboek te investeren. Maar er is een catch: het gepubliceerde boek moet geld opleveren, of ze moeten alles terugbetalen. Vervolgens krijgen de deelnemers één minuut om een keuze te maken. Onmogelijk, roepen ze dan. Toch weten ze binnen dertig seconden welk boek ze zouden kiezen.

Vervolgens vraag ik de deelnemers of ze hun eigen boek zouden kiezen onder dezelfde omstandigheden. En dan geven ze niet zelden toe dat ze dan voor een andere titel zouden kiezen.

Een managementboek schrijven kost ontzettend veel tijd, geld en energie. En het is zonde als je die verspilt. Je gaat een ruwe diamant ook niet ongeoefend met een hamer te lijf. Jouw boek verdient beter, en ik wil je er graag bij helpen. Samen met mijn collega’s heb ik drie nieuwe masterclasses samengesteld, over het bedenken van een goed boekvoorstel, het schrijven van je manuscript en het promoten van je boek. Wie weet tot ziens.

‘Samen op reis naar een stukje ambitie’

Dit zei een adviseur een paar weken geleden tegen mij toen hij vertelde over zijn werk. Nu moet je weten dat ik deze adviseur heel hoog heb zitten. Aardige vent, sociaal en betrokken, deskundig en ervaren. Hij kan zelfs aantrekkelijk schrijven, en daarom zie ik deze uitspraak door de vingers, maar eigenlijk kan hij niet. Het deed echt even zeer, alsof ik van mijn tandarts onverdoofd een wortelkanaalbehandeling kreeg.

Spierballentaal

Natuurlijk, ik snap het wel, jargon is geweldig om ingewikkelde dingen snel uit te leggen aan mensen die precies begrijpen wat je bedoelt. Als je als adviseur, coach of manager eenmaal wat ervaring hebt opgedaan, jongleer je al vlug met woorden als wendbaarheid, betekenisgeving, transparantie, zelfsturing en agile. Maar met jargon moet je andere mensen niet lastigvallen, het is iets voor collega’s onder elkaar die een beetje stoer doen over hun successen tijdens de catch-up meeting, zoals bodybuilders hun spierballen laten rollen als ze in de sportschool voor de spiegel staan. Daarbuiten moet je mensen niet lastigvallen met je kunstjes. Een bokser geeft een caissière in de supermarkt ook geen uppercut als hij niet het juiste wisselgeld krijgt.

Spierballentaal hoort ook niet thuis in een managementboek. De succesvolste managementboeken bevatten weinig tot geen moeilijke woorden. Integendeel: de taal van populaire managementboeken blinkt juist uit in eenvoud. Volgens mij vergroot je dan ook je kans op succes als je een helder boek schrijft. Dat kost echter wel wat extra moeite.

Gewend aan moeilijk doen

Makkelijk lezen is verdomd hard schrijven, waarschuwde de 19-eeuwse schrijver en diplomaat Nathaniel Hawthorne. Het kost inderdaad weinig moeite om iets uit te leggen met abstracte, dure of hippe woorden en ingewikkelde zinsconstructies, en veel moeite om dat te doen met eenvoudige woorden en zinnen. Gewoon, omdat je zo gewend bent om moeilijk te doen. Een beleidsmedewerker die aan zijn zevenenveertigste rapport begint, schudt de volgende zin moeiteloos uit zijn mouwen:

‘De halfwaardetijd van directieven van het leidinggevend echelon binnen onze organisaties krimpt snel naarmate het toegepaste idioom ambiguer is geformuleerd.’

De auteur had ook kunnen schrijven dat verzoeken van bestuurders beter worden opgevolgd als ze in heldere taal zijn beschreven. Maar ja, is dat niet wat kaal? Nee, natuurlijk niet! Het is juist aantrekkelijk, zoals een little black dress bijna altijd aantrekkelijker is dan een carnavaleske uitdossing.

Misschien moet er een spellingscontrole komen die alarm slaat als je te veel moeilijke woorden gebruikt. Al kun je je manuscript natuurlijk ook naar een uitgever sturen, die vertelt je ook eerlijk wat hij ervan vindt.

Ik rotzooi maar een beetje aan

Veel schrijvers beginnen hun carrière zorgeloos met een boek. Daar komen ongelukken van. Begin eens met een brief.  

Ik had ooit een docent die een cursus ‘Lange verhalen schrijven’ gaf. Hij begon de eerste les aan zijn studenten journalistiek met de waarschuwing dat het toch nooit wat zou worden met ons, daarvoor hadden we niet genoeg talent en veel te weinig geduld. Maar goed, hij werd ervoor betaald, dus als wij zo beleefd wilden zijn om onze mond te houden, wilde hij best het een en ander vertellen.

Ernest Hemingway, Joseph Mitchell, George Orwell, Truman Capote: het werk van tientallen klassieke schrijvers-journalisten kwam voorbij. Waarna wij uiteindelijk enthousiast een ontzettend lang verhaal in elkaar flansten, in de overtuiging dat we nu heel vlug ontdekt zouden worden. In mijn herinnering kreeg ik een zesje voor de moeite.

Als uitgever zou ik het niet durven, beginnende auteurs vertellen dat het toch nooit wat gaat worden, maar ik denk het wel eens. Waarom niet eerst een paar jaar oefenen met artikelen,  blogs, columns of whitepapers, in plaats van ongeremd beginnen aan je magnum opus terwijl er nog geen letter van je toetsenbord is afgesleten?

‘Ik rotzooi maar een beetje aan’

Deze uitspraak is van Karel Appel, opgetekend door journalist Jan Vrijman in Vrij Nederland in 1955. Ik moet er altijd aan denken als iemand enthousiast vertelt dat hij een boek gaat schrijven over leiderschap, maar nog nooit leiding heeft gegeven of een boek heeft geschreven.

De uitspraak van Appel nam een vlucht toen zijn werk populairder werd. En toen Vrijman later in een documentaire liet zien hoe Appel met verf smeet, was iedereen ervan overtuigd dat die Appel inderdaad maar wat aanrotzooide. Zoals Appel zelf later bij herhaling benadrukte, werkte hij bewust spontaan, maar bij die spontaniteit kun je veel vraagtekens plaatsen. Zo studeerde Appel braaf schilderkunst aan de Rijksakademie in Amsterdam en was hij goed bekend met het werk van andere kunstenaars. Er zijn zelfs voorstudies bekend van zijn ‘spontane’ werk. Zijn spontaniteit was een bewuste keuze, het resultaat van jarenlang schilderen en nadenken over zijn werk. 

Je eerste emmer verf

Omdat we allemaal vanaf onze kinderjaren schrijven, denken we als volwassenen natuurlijk dat het maar een kleine stap is van een boodschappenlijstje naar een boek. En voor de manager die eenmaal een paar rapporten heeft geschreven is een boek een peuleschil. Ik snap het wel, maar volgens mij doe je jezelf tekort. Niet alleen omdat meer ervaring een beter boek oplevert, maar ook omdat je er meer plezier aan beleeft als je beter wordt.

Schrijf bijvoorbeeld eens een ingezonden brief naar de Volkskrant, NRC Handelsblad of Trouw over een misstand waaraan je je ergert. Zoeken naar de juiste woorden om de essentie van de misstand én je emotie te beschrijven is dan een oefening die je meer hoofdbrekens kan kosten dan het schrijven van een heel hoofdstuk. Plotseling is het nacht en staan er slechts vijf gammele zinnen op je beeldscherm. Maar als het uiteindelijk lukt en je zeker weet dat de hele natie jouw brief straks ademloos zal lezen en instemmend zal knikken, dan geeft dat dezelfde kick die Karel Appel had toen hij voor de eerste keer voorzichtig een klodder verf tegen het canvas wierp.

Hoe schrijf je met stijl?

Als je aantrekkelijk schrijft, beleven lezers niet alleen meer plezier aan je boek, ze zullen ook eerder overtuigd zijn van je ideeën. Maar hoe doe je dat, schrijven met stijl?

Ik heb echt geen idee. De vraag is al absurd, alsof er een formule bestaat waarmee stramme, humeurige letters spontaan in het gelid springen en enthousiast verrassende woorden vormen. Schrijven lijkt soms vanzelf te gaan, maar elke keer als ik het gevoel heb dat het schrijven vanzelf gaat, dan levert het mij alleen alledaagse teksten op. En zelfs als ik mijn best doe en net zo melodieus fluit als de rattenvanger van Hamelen, dan nog blijven de metaforen soms verborgen in hun nesten en blijf ik alleen achter met wat lidwoorden en uitgebluste naamwoorden. Easy reading is damn hard writing.

Is er dan niets dat helpt? Natuurlijk wel, maar het zijn allemaal obligate adviezen waar een horoscoopschrijver jaloers op zou zijn. Je bent gewaarschuwd.

Begin met het lezen van boeken, heel veel boeken. Kookboeken, reisboeken, romans of managementboeken, als ze maar goed geschreven zijn. Onze hersenen zijn een grote flipperkast, en hoe meer woorden en woordcombinaties er in je hoofd zitten, des te groter is de kans dat je cursor tegen een originele stuitert als je op zoek bent naar een mooie formulering.

Ga je schrijven, doe het er dan om. Ga in je bureaustoel zitten zoals Max Verstappen in zijn autostoel zit, met de ambitie om de snelste en sierlijkste ronde te rijden van de dag. Je bent zenuwachtig, je voelt de druk van al die anderen schrijvers die je links en rechts in proberen te halen, maar je geeft niet op voordat je de perfecte zin hebt geschreven, zo charmant als Jacky Kennedy, zo meeslepend als een tango, zo opwindend als een lijn cocaïne. Je bent niet meer aan het schrijven om meters te maken, je bent de wereld mooier aan het maken. 

Ga niet op zoek naar tattoo’s, kerstballen of sieraden om je tekst aan te kleden. Een little black dress is voor de meeste gelegenheden effectiever dan een baljurk. Gebruik zo veel mogelijk frisse woorden, vermijd jargon en speel hooguit met wat passende beelden die je boodschap verduidelijken. Minder is meer.

En ga vervolgens schrijven, heel veel schrijven. En als je geluk hebt, dan schrijf je op een dag plotseling die ene zin die precies zegt wat je bedoelt, en waarvoor de lezer even terug bladert om hem nog een keer te lezen. En daarna probeer je gewoon nog zo’n zin te schrijven.

Boek af? Mooi zo, tijd om het te herschrijven

Ik begin altijd met tegenzin. Herschrijven voelt als strafwerk, maar het gevoel verdwijnt snel als ik eenmaal aan het scrabbelen ben geslagen. En enkele uren later vind ik het jammer dat de klus achter de rug is: het redigeren van een tekst is misschien wel het leukste werk van een schrijver. Een woord hier, een komma daar: het voelt alsof je de dag na sinterklaasavond eindelijk mag gaan spelen met je nieuwe Legodoos. 

Ik herschrijf mijn teksten altijd in drie etappes. Ik herschrijf een alinea nadat ik de laatste punt heb gezet. Dan controleer ik of alle kinderen nog op de achterbank zitten en ik verder kan gaan. Op de volgende schrijfdag redigeer ik de opbrengst van de vorige dag. Tenslotte herschrijf ik alles wanneer ik fini onder de tekst heb geschreven. En elke keer is er veel werk aan de winkel. 

Ik weet niet hoe jouw eerste teksten eruit zien, maar die van mij komen vaak nogal ongeschoren uit bed. Er staat wel wat ik bedoel, maar ik heb het vaak slordig opgeschreven om het tempo van mijn gedachten bij te kunnen houden. Als ik na een alinea sta uit te hijgen en teruglees, blijk ik zelden een kunstwerk te hebben geproduceerd, maar een kleutertekening. 

Alles wat er mis kan gaan, gaat mis als ik schrijf. Om mij te plagen trekt Murphy de hele tijd aan mijn armen, hij port in mijn zij en fluistert me saaie woorden in. Daardoor bevat elke zin, elke alinea en elke paragraaf die ik schrijf onnodige fouten. Ik blijf haken achter gaten omdat er plotseling woorden ontbreken, ik struikel over oubollige, moeilijke of lelijke woorden en ik schrik als er plotseling woorden dubbel staan. En dan denk je na zo veel jaren schrijven de belangrijkste taalregels wel te beheersen, maar dan staat er halverwege de tekst toch nog een dt-fout naar je te grijnzen. 

Alle emoties komen voorbij als ik mijn teksten aan het herschrijven ben. Spijt, dat ik iets niet goed heb uitgelegd. Schaamte, dat ik heb lopen opscheppen. Frustratie, dat ik weer dezelfde taalfout heb gemaakt. Nieuwsgierigheid, of het toch mooier kan. En blijdschap, dat niemand mijn tekst heeft gezien voordat ik ‘m nog een keer kritisch las. Voorlopig geen boek voor mij, man, wat een werk. 

Zo doe je dat, scoren met een boek

Vandaag verschijnt Laat je niet kiezen, en het is nu al het bestverkochte managementboek. Hoe doe je dat, scoren met een boek? 

Er zijn allerlei factoren die bepalen of een boek een succes wordt, maar veel daarvan kun je niet meer beïnvloeden tegen de tijd dat je boek af is. Dan is er nog maar één factor over die je kunt bepalen, en dat is je eigen inzet om je boek te promoten. En volgens mij is die inzet meer dan ooit bepalend voor het succes van een boek.

In de aanloop naar de publicatiedatum van zijn boek kroop auteur Danny Mullenders als een berggeit omhoog tegen de schuine kliffen van de ranglijst der ranglijsten: de top honderd van Managementboek.nl. En enkele dagen geleden was het zover, hij stond met Laat je niet kiezen bovenaan de top en keek glimlachend neer op al die duizenden boeken die hij had overwonnen. Toen hij mij belde vanaf de top kon ik niets horen aan zijn stem, maar ik weet dat de klim hem veel energie heeft gekost. Want Danny heeft zijn vingers blauw geschreven om aandacht te vragen voor zijn boek.

De duizenden mensen die psycholoog Danny Mullenders de afgelopen jaren zijn gaan volgen via LinkedIn zijn niet teleurgesteld. Aan de lopende band ontvingen ze prachtige verhalen, anekdotes, filosofische wijsheden, persoonlijke ervaringen, parabels en praktische tips. Geen van zijn volgers heeft zijn boek gelezen, maar ze bestellen het allemaal omdat ze weten wat ze kunnen verwachten.

Want zo simpel is het: als jij wilt dat mensen geïnteresseerd raken in je boek, dan zul je mensen moeten vertellen wat je te bieden hebt. Je kunt natuurlijk wachten tot er een reportagewagen van het NOS Journaal voor de deur parkeert en Peer Ulijn je een microfoon aanbiedt, maar je kunt ook zelf het initiatief nemen. Met sociale media als LinkedIn, YouTube en Instagram kun je zelf tegenwoordig veel aandacht vragen en krijgen.

Ik sprak deze week met Raymond de Looze die twee succesvolle boeken schreef. Enige tijd na de publicatie van zijn boek Hoe je de beste versie van jezelf wordt (en waarom je dat vooral niet moet willen) besloot Raymond dat tijdelijk aandacht te geven aan een ander project. Prompt zagen we de belangstelling voor het boek kelderen.

Een verkoopster van een grote stenen boekwinkel in het westen van het land vertelde dat alle jonge klanten hun ideeën van sociale media hebben, niet zelden van auteurs die er enthousiast bloggen en vloggen. ‘Ik zag een boek op TikTok, hebben jullie dat?’, is tegenwoordig een doornormale vraag. Alleen oude sokken als ik halen hun leestips nog uit een krant.

Kortom, als je wilt scoren met je boek, dan moet je online om aandacht vragen, zoals een kind het ook aan zijn ouders moet vragen als het een ijsje wil. En soms moet je zelfs een beetje zeuren als ze nee zeggen. Want als je afwacht tot je spontaan krijgt wat je wilt, moet je soms lang wachten. En dat is zonde, want wat is er lekkerder dan een ijsje als het warm is. Of een lezer, als je boek net is verschenen.

Wat is de ideale prijs voor je boek?

Hoe druk je de waarde uit van iets dat je zo lief is? Je partner, je kind, je boek: de prijs bepalen is een duivelse opgave.  

Tijdens het Grand Gala du Disque in 1963 was het de taak van schrijver Godfried Bomans om actrice en zangeres Marlène Dietrich een Edison uit te reiken. Hij had in zijn aankondiging natuurlijk een lijst kunnen opsommen van haar successen, of vertellen hoe populair de verleidelijke vedette was. Hij beperkte zich echter tot een anekdote waarin hij verzuchtte: ‘Had mijn vrouw maar één zo’n been.’

Met deze woorden omschreef Bomans haarfijn de emoties die hij ervoer bij Dietrich, die hoorbaar werden gedeeld door de aanwezigen in de zaal. Stel je nu voor dat Bomans geen woorden had mogen gebruiken, maar alleen een bedrag in euro’s. Daarmee zou hij de kwaliteiten van Dietrich en de verlangens van haar bewonderaars hebben platgeslagen tot een kille transactie. Want geld is een effectief ruilmiddel mits de juiste hoeveelheid wordt gekozen, maar het drukt niettemin vaak slecht uit wat de waarde is van een voorwerp of een dienst. Dat geldt zeker voor de prijs van een boek.

Lang geleden schreef ik een boek over falende managers en vroeg mijn toenmalige uitgever welke prijs hij aan het boek wilde geven. Hij toverde daarop een rekenmachine uit zijn tas (ik zei al, het gebeurde lang geleden) en rekende op basis van het aantal pagina’s uit hoeveel het boek zou moeten kosten. Ik herinner me nog waar het gebeurde, op een parkeerplaats aan de Wibautstraat in Amsterdam, want ik was stiekem een beetje teleurgesteld. Mijn boek teruggebracht tot pagina’s en guldens, was dat hoe hij mijn levenswerk had ervaren?

Nu ben ik zelf uitgever en heb ik de vrijheid om de prijs van een boek anders te bepalen. Ik ben er namelijk van overtuigd dat een kille bedrijfseconomische rekensom zelden de juiste prijs oplevert, niet voor de auteur noch voor de lezer. Alleen een psychologische rekensom levert volgens mij de juiste uitkomst op.

Bij het bepalen van een prijs neem ik allerlei kenmerken van het boek, de auteur en het lezerspubliek mee in de vergelijking. Is het een leuk boek (goedkoop) of een serieus boek (duur)? Is het een nice to know-boek (goedkoop) of een need to know-boek (duur)? Is het een dun boek (goedkoop) of een dik boek (duur)? Is het eenvoudig uitgevoerd (goedkoop) of luxe (duur)? Is het geschreven door een onbekende auteur (goedkoop) of een bekende, populaire auteur (duur)? Is het gericht op een minder bemiddeld (goedkoop) of een koopkrachtig (duur) publiek? Al dit soort overwegingen bespreek ik met de auteur, die ze soms beter kan beoordelen dan ik, en vervolgens hakken we een knoop door over de prijs.

 Het bepalen van de prijs van producten en diensten is volgens mij een ondergewaardeerd ambacht, niet alleen in uitgeversland. Er zijn maar weinig mensen die zich in prijsbeleid hebben gespecialiseerd, wat vreemd is aangezien prijzen zo bepalend zijn voor de omzet en de winst; een hogere prijs draagt meer bij aan de winstgevendheid dan een kostenbesparing. Meer weten? Lees dan het boek Pricing power van Joris Smits, zonder twijfel het beste boek dat ooit over pricing is verschenen, en uiteraard zorgvuldig voorzien van een aantrekkelijke prijs: 29,99 euro. 

Wat verdient een boekwinkel aan je boek?

Natuurlijk krijgen boekwinkels korting als zij jouw boek bij een uitgeverij kopen. Maar hoeveel bedraagt die korting eigenlijk? En is dat veel of weinig?

De dag dat ik een nieuwe auteur vertel hoeveel hij overhoudt aan de verkoop van een boek is voor altijd een zwarte bladzijde in zijn schrijverscarrière. Het is de dag dat de schrijver beseft dat je vooral schrijft voor de eer, niet voor het geld – als je het voor het geld doet kun je beter vakken gaan vullen in de supermarkt. Het grootste deel van de verkoopprijs van een boek gaat namelijk niet naar de auteur, en evenmin naar de uitgeverij. Hoe zit het precies?

Reken even mee. Van een boek van 20 euro gaat bij een traditionele uitgeverij grofweg 9 procent aan btw naar de belastingdienst, 45 procent korting naar de boekhandel, 10 procent aan kosten naar het Centraal Boekhuis en 10 procent als royalty naar de auteur. Vervolgens moeten de drukker, de vormgever en de corrector nog worden betaald. Wat er overblijft, is voor de uitgeverij die daar zijn vaste en variabele lasten van moet betalen. Als er wat overblijft.

De grootste kostenpost is dus de korting voor de boekhandel. De standaardkorting voor de boekhandel is 42 procent. De korting voor nieuwe titels is met 40 procent wat lager, maar daar staat tegenover dat de boekhandel nieuwe exemplaren terug mag sturen als ze niet goed verkopen. In de praktijk is de boekhandelskorting echter hoger. De grotere online boekwinkels en de grotere boekhandels(ketens) verwachten en krijgen 44 tot 50 procent korting. Veruit de meeste boeken die wij als uitgeverij van managementboeken verkopen, worden verkocht met 45 procent korting. Is dat veel of weinig?

Als uitgever vind ik het veel, om de eenvoudige reden dat onze marges klein zijn en de risico’s groot. Maar ik besef ook dat hetzelfde geldt voor de boekhandel. Een stenen boekhandel heeft al vlug voor tonnen tot vele miljoenen aan boeken in voorraad en betaalt een vermogen aan huisvesting, personeelskosten en andere lasten. En ook voor een boekwinkel zijn de risico’s groot: niet alle boeken worden verkocht en vele moeten worden afgeschreven als ze niet retour gestuurd kunnen worden. En dan heb ik het nog niet over het financiële leed dat de pandemie de afgelopen jaren heeft veroorzaakt.

Op het eerste gezicht zijn de marges voor online boekwinkels aantrekkelijker (en de risico’s kleiner), maar de tijd dat webshops slapend rijk werden, ligt ver achter ons. Ook zij hebben tegenwoordig hoge lasten, en moeten bijvoorbeeld grof investeren in marketing.

Of je de inkoopkortingen te hoog of te laag vindt, zal afhangen van je perspectief. Veel partijen hebben het moeilijk, zowel uitgeverijen als de fysieke boekhandel, maar vooralsnog functioneert de boekenmarkt, dus helemaal fout kunnen de kortingen niet zijn. Dat is in mijn ogen niet in de laatste plaats te danken aan de vaste boekenprijs. Als deze wordt geschrapt, zal Nederland mogelijk andere landen en markten achterna gaan waar de grootste marktpartijen dankbaar het evangelie van de vrije markt naar de letter volgen, de verkoopprijzen verlagen, nog hogere inkoopkortingen bedingen en zo ongewild de markt uitwringen. Dat is goed voor de aandelenhandel, maar niet voor de boekhandel.

Negen ideeën om meer uit je boekpresentatie te halen

Wil je meer uit je boekpresentatie halen? Zorg er dan voor dat je boodschap meer mensen bereikt dan de gasten in de zaal. 

De basis van een goede boekpresentatie is gewoon een leuke zaal, met honderd familieleden, vrienden, collega’s en zakelijke relaties. Regel een leuke spreekstalmeester die de bijeenkomst aan elkaar praat, een paar sprekers die jou en je boek ophemelen en vertel zelf vervolgens wat jou heeft gemotiveerd om je boek te schrijven en leg uit waar je boek over gaat. Koffie vooraf, een drankje met borrelhapjes na afloop: iedereen tevreden. Maar wat kun je doen om er meer uit te halen? 

De volgende tips gaan niet over het organiseren van de bijeenkomst of marketingtrucs om de zaal vol te krijgen, maar over beproefde manieren om ervoor te zorgen dat jouw verhaal niet blijft steken bij die honderd bezoekers in de zaal, maar veel meer mensen bereikt. 

1. Maak de boekpresentatie het hoogtepunt van je marketingcampagne

Doe je boekpresentatie er niet bij, maar zorg ervoor dat het een structureel onderdeel is van je marketingcampagne. Leef er naartoe met alle berichten die je deelt, bijvoorbeeld in je nieuwsbrieven en je socialemediaposts. Te vaak is het evenement een losse flodder, een feestje dat auteurs erbij doen, waardoor het weinig impact heeft. 

2. Nodig de juiste mensen uit

Bewaar een paar stoelen voor je ouders en je beste vrienden, maar richt je vooral op het uitnodigen van mensen met een groot netwerk dat van belang is voor de promotie van jouw boek. Wie zijn de spinnen in het web op jouw vakgebied? Nodig ze uit. Ken je ze niet? Geen probleem, je zult verbaasd zijn hoeveel mensen komen opdagen omdat je ze uitnodigt als expert. Vergeet vooral niet om online bloggers en influencers aan te schrijven. En wees niet te krenterig als ze geld vragen: hoeveel is het je waard als ze schrijven dat ze onder de indruk waren van je verhaal? 

3. Zorg ervoor dat je bijeenkomst online te volgen is 

Het is tegenwoordig niet moeilijk meer om je bijeenkomst live te laten streamen. Er zijn bureaus en individuele zzp’s die dat moeiteloos voor je regelen. Bedenk wel dat je je programma voor de livestream moet aanpassen: een gast in een zaal loopt niet zomaar weg, maar een kijker achter een laptop zapt schaamteloos weg als de presentatie langdradig is. Zend slechts het belangrijkste deel van je boekpresentatie uit, en spreek je online gasten actief aan. 

4. Deel het event via sociale media

Of je het even live streamt of niet, het delen van alles wat er gebeurt via sociale media is een no brainer. Aangezien je zelf geen tijd zult hebben om veel te delen, zul je hulp moeten inschakelen. Regel een of enkele mensen die alles wat er gebeurt fotograferen, filmen en beschrijven via de kanalen die je vooraf hebt afgesproken.  

5. Laat je presentatie filmen

Waarschijnlijk is de boekpresentatie de eerste keer dat jij als auteur een presentatie geeft over je nieuwe boek. Laat daarom de kans niet schieten om die presentatie te laten filmen en te delen via jouw website, sociale media en een platform als YouTube. Je kunt ervoor kiezen om een video te laten maken van de hele boekpresentatie, maar waarschijnlijk zullen de meeste mensen alleen geïnteresseerd zijn in jouw presentatie. Schakel een professional in voor de opname en het editen van het eindresultaat, te vaak is de kwaliteit (met name van het geluid) onnodig belabberd. 

6. Organiseer geen boekpresentatie maar een symposium 

Je geeft je boekpresentatie meer allure door hem om te toveren in een symposium. Plotseling verandert je ‘leuke’ bijeenkomst in een ‘belangrijke’ bijeenkomst, waar mogelijk veel meer mensen in geïnteresseerd zijn. Je legt de lat hoger, en je zult dan ook veel meer aandacht moeten besteden aan de kwaliteit van de sprekers, de aankleding en de organisatie in het algemeen, maar het is de moeite waard, zeker als het onderwerp van je boek zich ervoor leent. 

7. Presenteer je boek tijdens een ander event

Dit is niet alleen een aanrader voor luie auteurs met een kleine portemonee, maar eigenlijk voor iedereen die exposure zoekt. Is er rond de publicatiedatum een bijeenkomst over een onderwerp dat past bij het onderwerp van jouw boek? Misschien vinden de organisatoren het leuk dat jij jouw boek dan tijdens hun event presenteert. Dat kan interessant zijn voor hun gasten, en heel waardevol voor jou omdat je zonder veel moeite je ideale publiek bereikt. 

8. Zet je bezoekers aan tot delen

Je bezoekers zijn je belangrijkste ambassadeurs, probeer hen te verleiden om de hele wereld te vertellen hoe geweldig jouw boek is. Maak het ze makkelijk om gebeurtenissen tijdens de boekpresentatie te delen; zorg bijvoorbeeld voor kant-en-klare hashtags, een selfiemoment met jou en regel een aantrekkelijke goodiebag (met enkele exemplaren van jouw boek). 

9. Geef geen boekpresentatie maar organiseer een boekpromotietour

Waarom zou je het houden bij één boekpresentatie? Doe net alsof je de nieuwe Harry Potter hebt geschreven en regel voor jezelf een heuse boekpromotietour. Organiseer een eerste (gewone) boekpresentatie en daarna losse vervolgbijeenkomsten, bijvoorbeeld in boekhandels of bibliotheken. Heb je lef? Huur regelmatig een goedkoop zaaltje af in een willekeurige stad, verspreid posters, informeer de lokale media en geef er voor 25 euro een presentatie over je boek. En ja, misschien komen er maar zes mensen, maar als je dit enige tijd volhoudt, zul je zien dat je netwerk langzaam maar zeker groeit en er contacten tot stand komen die zakelijk gezien heel interessant zijn.

Bouw je boek als een piramide

Krijg je maar geen vat op de boodschap en de structuur van je boek? Bouw je boek dan als een piramide. Wel bovenaan beginnen. 

Ik ben net als veel auteurs van managementboeken gek op diagrammen en andere illustraties die de ingewikkeldste dingen vereenvoudigen. Dat wil zeggen: als ze de werkelijkheid tenminste vereenvoudigen, en niet compliceren, zoals vaak gebeurt. Vandaag heb ik in elk geval een heel simpel diagram: de boekenpiramide. Ik kwam de afbeelding online tegen en heb Jessica, een van onze vormgevers, gevraagd om er een eigen draai aan te geven. Ik weet niet van wie het oorspronkelijke diagram komt, maar wie het ook is: complimenten. 

De piramide is feitelijk een stappenplan, gebaseerd op mijn overtuiging dat een goed boek begint met een goed idee. Heb je geen originele, actuele invalshoek? Dan moet je terug naar de tekentafel. 

Voorzien van een idee kun je doorgaan met het schrijven van de flaptekst. Meer dan tweehonderd woorden mag die tekst niet zijn (minder is beter). Schrijf de tekst met de lezer in gedachten; wat je jezelf wilt vertellen, schrijf je maar in je dagboek. 

De volgende stap is het structureren van het manuscript. Wat zijn de belangrijkste onderdelen? In deze stap ga je nog geen hoofdstukken of paragrafen bedenken, maar de ‘delen’ die jou en de lezer extra houvast gaan geven. Kies bijvoorbeeld voor drie delen: een deel over de huidige situatie, een deel over de toekomstige situatie en een deel met persoonlijke ervaringen. Door je boek met deze grove pennenstreken in te delen, maak je het jezelf in de volgende fase een stuk makkelijker.

Nu kun je beginnen aan het bedenken van de hoofdstukken. Ik raad je aan om het niet bij hoofdstukken te laten, maar ook direct paragrafen te bedenken. Pas dan zie je of er dubbelingen en hiaten in de structuur zitten. 

In de laatste fase van de voorbereiding van je boek schrijf je voor elk hoofdstuk een beknopte omschrijving van een paar honderd woorden. Dit is net als het toevoegen van paragrafen een extra verzekering dat je structuur klopt. 

Geef toe: deze piramide had je zelf ook kunnen bedenken, maar net als ik heb je het niet gedaan. Dat is de charme van een mooie metafoor: zodra je ‘m doorhebt, kun je je niet meer voorstellen dat je het zo nog nooit had bekeken. 

374 miljoen redenen om nog meer managementboeken uit te geven

Ik hoor zo nu en dan cynische reacties op het grote aantal managementboeken dat elk jaar in Nederland verschijnt. Ze zouden weinig toevoegen aan wat er al is. Een beetje mopperen op de kwaliteit van nieuwe boeken lijkt me gezond, zowel voor de mopperaars als voor de auteurs, maar wat mij betreft kunnen er niet genoeg managementboeken zijn, en niet alleen omdat ik mijn brood ermee verdien. Ik kan wel 374 miljoen redenen bedenken, maar ik zal me inhouden:

Managen, leidinggeven en organiseren is ingewikkeld, dus wie zich daarmee bezighoudt kan wel wat hulp gebruiken. Omdat technologieën, verwachtingen van consumenten en medewerkers, regels en andere zaken steeds veranderen, zoeken lezers continu naar actuele boeken waarin ze tips krijgen in een actuele context.

Sommige mensen zijn hardleers en moeten net wat vaker gecorrigeerd worden voordat ze doorhebben dat hun gedrag niet functioneel of sociaal geaccepteerd is. Dat geldt in het bijzonder voor egoïsten die hun seksuele behoeften botvieren op hun collega’s en voor asociale bestuurders die fluitend 374,3 miljoen euroinnen, terwijl ze in hun code of conduct mooi weer spelen en hun medewerkers de les lezen.

Managementboeken zijn er niet alleen voor de lezers, maar ook voor de schrijver. Veruit de meeste auteurs die ik ooit over hun boek heb gesproken, vonden het schrijven van hun boek het aantrekkelijkste aspect aan het hele proces. Alles herkauwen wat je weet, erachter komen wat je niet weet, je gedachten ordenen, praten met collega’s over je vak; het is de moeite waard, en dan maakt het niet uit dat je boek uiteindelijk maar in kleine kring wordt gelezen.

Verschillende lezers houden van verschillende boeken. De een houdt van ingewikkelde boeken, de ander van luchtige boeken. Daarom is het prima dat er tientallen boeken over projectmanagement en onderhandelen zijn; elk boek bedient een eigen groep lezers die op basis van de titel, de cover, de flaptekst en een deel van de tekst prima kunnen beoordelen of ze geïnteresseerd zijn.

Dus nee, niet elk boek is even briljant of origineel. Sommige zijn op het eerste gezicht overbodig, maar ik ben blij dat ik in een land leef waar overbodige boeken uitgegeven kunnen worden. Hoe meer mensen de vrijheid voelen om hun verhaal te vertellen, en hoe meer erop gemopperd wordt, des te beter. Er zijn intussen genoeg boeken die met kop en schouders boven de rest uitstijgen, zoals bijvoorbeeld de boeken die nu op de shortlistvan het Managementboek van het Jaar staan, en waarvan er 21 april één wordt verkozen. Dus, heb je een idee? Aan de slag dan. Er kan best nog een boek bij.

Het papier is op

Het is maar goed dat deze tekst online verschijnt, want op papier was het misschien niet gelukt. Het papier is op. Uitgeverijen vechten om de laatste snippers.

Door een wonderlijke samenloop van omstandigheden is er wereldwijd een enorm tekort aan papier. Ik moet tijdens zo’n onverwachte crisis altijd denken aan wiskundige Edward Lorenz die in de jaren vijftig aantoonde dat schijnbaar voorspelbare processen toch instabiel kunnen worden. Volgens zijn chaostheorie kan een vlinder aan de ene kant van de wereld een storm veroorzaken aan de andere kant. Zo is het nu ook gegaan met het papiertekort: iedereen deed zijn best om voldoende papier te maken, maar toch mislukte het. Ineens stormt het in papierland.

Boeken laten drukken is spannender dan ooit. Eerst moet je erin slagen om papier te reserveren. Daarna moet je afwachten of het juiste papier op het afgesproken moment wordt geleverd. En vervolgens moet je hopen dat je de rekening kunt betalen, want de prijs van papier is de afgelopen periode geëxplodeerd. Het drukwerk van boeken is 20 tot 60 procent gestegen. Hoe is het zover gekomen?

De perfecte storm

De perfecte storm in papierland heeft verschillende oorzaken. Een greep: er gaat meer papier uit traditionele papierproducerende landen naar groeimarkten, in houtland Finland werd veel gestaakt, de pandemie verlamde de productie en het vervoer, er is meer papierpulp nodig voor het karton van webwinkelverpakkingen, energie wordt duurder, in Oekraïne zijn papierproducenten gestopt en van Russische producenten wordt weinig meer afgenomen.

Je kunt het als lezer niet zien, maar uitgevers nemen nu al maatregelen. Zo maken we nieuwe boeken duurder. En als de markt niet afkoelt, zullen ook bestaande boeken duurder moeten worden. Onze vormgevers vragen we vriendelijk of ze nieuwe boeken wat zuiniger kunnen opmaken: als we een half katern minder papier nodig hebben voor een aantal boeken, betekent dat er papier overblijft voor een extra boek. Kun je er als lezer ook iets aan doen? Zeker, probeer eens een e-book. Persoonlijk lees ik alleen nog digitale boeken; niet alleen omdat het papier bespaart, maar ook omdat het beter is voor het milieu.